Ontmoeting bij de sluis

Zaterdagochtend, in de verte komt een pracht van een schip aanvaren. We zien het al: niet zomaar een schip, maar een varend monument. Het voordeel van wonen aan de Turfroute is de traagheid van het varen. Men moet laveren, zeker met een grote boot door de vaart, op bredere delen kan men elkaar goed passeren en er zijn dan ook grote, lange aanlegsteigers gemaakt. Daar kunnen boten aanleggen om een nacht, of een paar dagen te verblijven. Zo hebben wij een wisselend buurtschap in de zomer. Booteigenaren varen hier uit het hele land. Zij zijn op doorvaart naar de Friese meren of naar Drenthe. Dit grote schip moet de tijd nemen om door de sluisen te komen, dat geeft gelijk de kans om een praatje met de "schipper" te maken.









Een enthousiaste schipper geeft mij een hand en stelt zich voor als Tjalling. Hoe toepasselijk, de straat, vroeger het jaagpad waaraan wij wonen en waaraan hij afmeert heet ook Tjalling. Hij wordt nog enthousiaster als hij door krijgt dat ik geinteresseerd ben in deze monumenten, deels weet hoe moeizaam het is om deze monumenten te onderhouden en in de vaart te houden.

Het schip is een stalen klipperaak, en vaart onder de naam "Regina". Hij is gebouwd in 1908 op de werf van Appelo te Zwartsluis. De Regina heeft een lengte van 22.70 meter en is 4.85 breed. Het laadvermogen is 98 ton. Een flinke jongen dit schip en vervoerde ooit Turf rondom Amsterdam.
Deze klipperaak is gebouwd rondom 1900. De klipperaak is een nederlands zeilend binnenvaartschip. De klipperaken zijn, evenals de (binnen-) klippers, aken en tjalken, stalen/ijzeren zeilschepen met een plattebodem, een gaffeltuig en twee zwaarden.
Het type is eigenlijk afgeleid van de Nederlandse binnenvaartklipper. De klipperaak onderscheidt zich van de (binnen)klipper door het achterschip. In plaats van een teruglopend achterschip en het hek achter de roerkoning, heeft de klipperaak een vol en rond achterschip met aanhangend roer, zoals de aak. Hieraan dankt dit type schip zijn bijnaam, de klipper met een peerdekont.
Daarom heeft het schip van oorsprong geen stuurwiel maar een helmhout waarmee gestuurd wordt. Door dit volle achterschip had het schip ook een groter achteronder dan de klipper, zodat er meer leefruimte was voor de schipper en zijn gezin. Verder is de kop van de klipperaak vaak minder spits dan van een vergelijkbare klipper. Over het geheel genomen is de klipperaak daarmee een "voller" schip dan de klipper. Klipperaken zijn gebouwd op verschillende Nederlandse scheepswerven tussen ongeveer 1890 en 1930. Het afmetingen variëren van 17 x 3,5 m tot 30 x 5,5 m. Sommige klipperaken zijn naderhand verlengd om zo meer vracht te kunnen vervoeren.

Tjalling woont met vrouw en 2 kinderen op deze klipperaak en hun ligplaats is in Gouda. Ik wordt uitgenodigd in het kombuis, kan een paar foto,s nemen van het nog authentieke interieur en wordt weer helemaal blij van het zo herkenbare enthousiasme van de eigenaar van dit schip. Ook wij bewonen een monumentale boerderij, opgeknapt met eigen handen en ik herken het enthousiasme van Tjalling. Dan is het tijd om door te varen, de sluiswachter, of brêgewipper in het Fries heeft zijn schaft er op zitten. Ik vaar een eindje mee, wissel adressen en nog gegevens uit over verenigingen die deze monumenten in stand houden. (Misschien kan ik deze ooit gebruiken om voor mijn werk een beurtschip te behouden).

Wat sta je hoog op zo,n schip, je vaart de sluis in, de sluiswachter sluit de deuren en laat het water door. Na een dikke 5 minuten is het waterpeil op gelijk niveau en kan ik zonder moeite de wal opstappen.

Het schip vaart langzaam de geopende deuren en brug door, we zwaaien zoals je vroeger afscheid nam aan de kade, kijk ze na en wens hun viertjes in gedachten een behouden vaart.